محتلم شدن به این معناست که گاهی در خواب افراد خوابی می بینند که محرک شهوت است و در پی آن منی از آنها خارج می شود. شخص در این حالت جنب می شود و به شخصی که در خواب جنب می شود محتلم گویند و باید برای خواندن نماز و گرفتن روزه و انجام دیگر عباداتی که طهارت برای آن شرط است؛ غسل جنابت کند.
حکم محتلم شدن در ماه رمضان
پرسش: اگر انسان در بین روز در ماه رمضان جنب شود باید همان موقع غسل کند؟
پاسخ:کسی که در روز ماه رمضان محتلم شود از جهت روزه دار بودن لازم نیست غسل کند، بنابراین که اگر نماز ظهر و عصر را خوانده و بعد از ظهر محتلم شده است، لازم نیست تا قبل از مغرب غسل کند، ولی اگر نماز ظهر و عصر را نخوانده باشد باید برای نماز غسل کند.
جنب شدن در خواب در ماه مبارک رمضان
پرسش:اگر کسی بعد از نماز صبح در خواب محتلم شود چه باید کند؟
پاسخ: اگر برای روزه دار چنین اتفاقی بیتفد روزه اش صحیح است ولی باید برای نماز غسل یا تیمم کند (رساله امام(ره) مسأله ۱۵۹۰ و ۱۶۱۹)
پرسش:اگر کسی بداند اگر بخوابد چه شک داشته باشد چه یقین که محتلم می شود حکم روزه اش چیست.؟
پاسخ: خوابیدن اشکال ندارد و فرضا اگر محتلم شد باید به وظیفه خود عمل نماید یعنی اگر قبل از اذان صبح است باید غسل کند و اگر وقت تنگ است بدل از غسل تیمم نماید و اما اگر در روز محتلم شود لازم نیست فورا غسل کند بلکه می تواند تا وقتی که برای نماز وقت تنگ نشده است غسل را تأخیر بیندازد.
پرسش: اگر مکلف در شب ماه مبارک رمضان قبل از اذان صبح از خواب بیدار شود و ببیند که محتلم گردیده است و به سبب مشکلاتی از قبیل سرد بودن آب یا حیا یا تنگی وقت غسل و تیمم نکرد، روزها ش چگونه است؟ اگر روزه اش صحیح نیست، آیا باید کفاره بدهد؟ مقدار کفاره را ذکر کنید.
پاسخ: اگر جنب عمداً و بدون عذر شرعی تا اذان صبح غسل نکند یا اگر وظیفه او تیمم است، عمداً تیمم ننماید، روزه اش باطل است و باید کفاره بدهد. مقدار کفاره او این است که یا باید دو ماه روزه بگیرد که لااقل ۳۱ روز آن پی در پی باشد و یا شصت مسکین را اطعام کند؛ یعنی به شصت مسکین حداقل ۷۵۰ گرم گندم یا جو یا برنج یا خرما بدهد.
اگر برای تیمم وقت ندارد، مثلاً موقع اذان صبح است و اذان شروع شده است، روزه اش بدون غسل و تیمم صحیح است، در صورتی که در غسل یا تیمم کوتاهی نکرده باشد.
پرسش: در یکی از شبهای ماه مبارک رمضان نزدیک اذان صبح بیدار شدم، در حالی که جنب شده بودم و شدیداً تحت فشار ادرار بودم. به دست شویی رفتم. در آن اذان صبح شروع شد. این در صورتی بود که نه فرصت غسل کردن داشتم و نه فرصت تیمم. در هر صورت آن روز را روزه گرفتم. آیا روزه من صحیح است؟
پاسخ:با توجه به این که فرصت غسل و فرصت تیمم نداشته اید، روزه آن روز صحیح است و قضا و کفاره ندارد.
پرسش: به علت کم رویی شبی نتوانستم غسل جنابت بکنم , لذا عمدا یک روز ماه رمضان را روزه نگرفتم , قضای آن و کفاره آن چگونه است ؟
پاسخ: وظیفه شرعی شما انجام غسل جنابت بود ولی میتوانستید صبر کنید تا وقت تنگ شود و برای غسل وقت کافی نباشد و در آنصورت تیمم بدل از غسل جنابت میکردید و بعدا غسل به جای می آوردید و هر چند که بخاطر تاخیر در غسل کردن مرتکب گناه شده اید ولی روزه شما هم صحیح بود. ولی اگر عمدا غسل نکرده اید و یا تیمم نکرده اید باید قضای آن روزه را بگیرید و کفاره آن را بدهید.
کفاره آن عبارت است از شصت روز روزه گرفتن که ۳۱ روز آن باید پشت سرهم باشد و یا شصت مسکین طعام بدهید که به هرمسکین یک مد طعام (۷۵۰ گرم گندم یا آرد و …) داده شود. اگر هم اکنون توان ادای کفاره را ندارید هرگاه توانستید و لو تدریجا آن را بپردازید.
