چهار سوره کافرون، اخلاص، فلق و ناس که همگی با کلمه «قُل» آغاز می‌شوند را چهار قل یا چارقل می گویند. این سوره‌ها، سُوَر قل و ذات القلاقل نیز نام برده می شوند. بنابر روایتی که از پیامبر(ص) نقل شده و به حدیث ذات القلاقل مشهور است، قرائت چهار سوره ی قل باعث در امان ماندن از بلا و مصیبت ها می شود.
چهار قل به چه سوره هایی گفته می شود؟
چهار قل، یا صورت مخفف آن، چارقل، عنوانی است برای چهار سوره از سوره‌های قرآن کریم که با فعل امر «قل» به معنای «بگو» آغاز می‌شوند. این سوره‌ها عبارتند از: کافرون که با«قل یا ایها الکافرون» آغاز می‌شود، اخلاص که اولین آیه آن «قل هو الله احد» است، فلق که با «قل اعوذ برب الفلق» آغاز می‌شود و ناس که آیه ابتدایی آن، «قل اعوذ برب الناس» است.
نام‌های دیگری که به این چهار سوره اطلاق می‌شود، عبارتند از: «سُوَر قل»، قَلاقِل و «ذات القلاقِل». سوره جن در قرآن کریم نیز با «قُل» آغاز شده، اما از سوره‌های مشهور به «چهار قل» دانسته نمی‌شود.
فواید و فضایل قرائت چهار قل
در روایات اسلامی، فضیلتی ویژه برای خواندن چهارقل ذکر نشده است؛ با این حال در برخی‌احادیث، خواندن سوره‌های اخلاص، فلق و ناس، به همراه سوره حمد، یا آیه الکرسی برای در امان ماندن از خطرات توصیه شده است؛ همچنین خواندن چهارقل و سوره نصر.
خواندن چهارقل، در نماز شب و نمازهای مستحب در شب‌های ماه رجب سفارش شده است. در حدیثی از پیامبر(ص)، مشهور به حدیث «ذات القلاقل»، برای در امان ماندن خود و فرزند و مال از آسیب، خواندن این چهار سوره توصیه شده است.
چهارقل، در دوران‌های مختلف، از عناصر فرهنگ عامه ایرانیان بوده و برای در امان ماندن از خطرات خوانده می‌شده است؛ چنانکه سنایی غزنوی، شاعر فارسی‌زبان قرن پنجم هجری، در یکی از اشعار خود چارقل را حرز خوانده است. همینطور در یکی از داستان‌های جلال آل احمد، داستان‌نویس معاصر آمده است: «صبح‌ها که دکانش را باز می‌کرد، چهارقل می‌خواند».
