کسى که کفّاره روزه رمضان بر او واجب است، باید یک بنده آزاد کند (امروزه بنده آزاد کردن موضوعیت ندارد)، یا دو ماه روزه بگیرد (باید سى و یک روز آن را پى در پى بگیرد و اگر بقیه آن پى در پى نباشد اشکال ندارد. (توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ۱، ص ۹۲۸، م ۱۶۶۱)، یا شصت فقیر را سیر کند یا به هر کدام یک مُد که تقریباً ده سیر است طعام یعنى گندم یا جو و مانند اینها بدهد و چنانچه اینها برایش ممکن نباشد هر چند مد که مىتواند به فقرا طعام بدهد و اگر نتواند طعام بدهد باید استغفار کند.
بنابر نظر بیشتر مراجع تقلید تنها نُه چیز روزه را باطل مىکند: اول: خوردن و آشامیدن، دوم: جماع (عمل زناشویی)، سوم: استمناء، چهارم: دروغ بستن به خدا و پیغمبر (صلی الله علیه و آله) و جانشینان پیغمبر (علیهم السلام)، پنجم: رساندن غبار غلیظ به حلق، ششم: فرو بردن تمام سر در آب، هفتم: باقى ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح، هشتم: اماله کردن با چیزهاى روان، نهم: قى کردن (استفراغ).
سوال: اگر کسی کفاره رمضان بر عهده اش باشد آیا باید آن را تا رمضان بعدی ادا کند؟
مراجع عظام تقلید می فرمایند: “کسى که کفّاره روزه رمضان بر او واجب است، باید یک بنده آزاد کند (امروزه بنده آزاد کردن موضوعیت ندارد)، یا دو ماه روزه بگیرد (باید سى و یک روز آن را پى در پى بگیرد و اگر بقیه آن پى در پى نباشد اشکال ندارد. (توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ۱، ص ۹۲۸، م ۱۶۶۱)، یا شصت فقیر را سیر کند یا به هر کدام یک مُد که تقریباً ده سیر است طعام یعنى گندم یا جو و مانند اینها بدهد و چنانچه اینها برایش ممکن نباشد هر چند مد که مىتواند به فقرا طعام بدهد و اگر نتواند طعام بدهد باید استغفار کند، اگر چه مثلًا یک مرتبه بگوید «استغفر اللَّه» و احتیاط واجب در فرض اخیر آن است که هر وقت بتواند، کفاره را بدهد. (توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ۱، ص ۹۲۸، م ۱۶۶۰)
بنابراین، تا جایی که ممکن است باید قبل از رمضان بعدی کفاره را ادا نماید و اگر نمی تواند استغفار کند و بعد از رمضان زمانی که توانایی پیدا کرد کفاره را ادا نماید.
دو سوال از محضر مبارک آیه الله صافی گلپایگانی دام ظله:
سوال: سن بلوغ زن نه سال در رساله ذکر شده است و تکلیف بر او واجب است، در حالی‌که دختر این قدر کوچک است که اگر روزه بگیرد مریض می‌شود بلکه نمی‌تواند روزه بگیرد و علامت بلوغ دیگر هم ندارد، تکلیف ایشان چیست؟
جواب: سن تکلیف دختران نه سال کامل قمری است و در عین حال قدرت، شرط تکلیف است، آنچه قدرت انجامش را دارد باید انجام دهد و آنچه قدرتش را ندارد تکلیف ساقط است، مثلاً اگر قدرت گرفتن روزه ندارد نباید روزه بگیرد و هر وقت قدرت یافت قضا آن را بجا آورد ولی نماز و حجاب و امثال اینها را که قدرت دارد باید انجام دهد. والله العالم
سوال: حکم شخصی که شغل او سخت و دشوار است و در شهر بسیار گرمی کار می‌کند و عملاً روزه‌گرفتن در تابستان برای وی تقریباً غیر ممکن است، چیست؟
جواب: اگر می‌توانند از ساعات کار کم کنند و روزه‌ها را بگیرند و از برکات آن محروم نشوند؛ و اگر این کار میسر نیست، هر روز صبح به قدر مسافت شرعی مسافرت کنند و روزه خود را در آنجا افطار نمایند که فقط قضای آن روزها به عهده شخص می‌آید و کفاره ندارد. والله العالم
دو سوال از محضر مبارک آیه الله حسینی زنجانی دام ظله:
سوال: آیا شخص روزه‌دار در ماه مبارک رمضان می‌تواند سُرم یا آمپول تزریق کند؟
آمپول و سرم درمانی اشکال ندارد اما از سرم غذایی و آمپول های غیر درمانی باید اجتناب گردد. والله العالم.
سوال: آیا خون دادن در حالت روزه داری، روزه را باطل می کند؟
انجام دادن هر کاری که باعث ضعف و بی حالی در روزه دار گردد مکروه است و چون اهداء خون باعث ضعف می شود برای روزه دار مکروه است و بهتر است پس از افطار، خون اهداء کند. والله العالم
و چند مسئله درباره نیت روزه:
۱ ـ در روزه نیّت یکى از واجبات است.
۲ ـ قبل از طلوع صبح ماه مبارک رمضان، انسان باید نیّت کند که: (فردا روزه مىگیرم قربه الىالله).
۳ ـ اگر شب ندانست که فردا جزء ماه رمضان است، ولى پیش از ظهر برایش معلوم شد که امروز جزء ماه رمضان است، همان وقت نیّت روزه مىکند.
۴ ـ در روزه مستحبّى وقت نیّت تا قبل از غروب امتداد دارد، ولى به شرط آنکه تا آن وقت که نیّت مىکند کارى که روزه را باطل مىکند انجام نداده باشد.
۵ ـ اگر ندانست که فردا آخر ماه شعبان است یا اوّل ماه رمضان، نیّت آخر شعبان مىکند، یا نیّت روزه دیگرى را مىنماید، هرگاه بعدا معلوم شد که آن روز اوّل ماه رمضان بوده است، همان روزهاى که گرفته است کفایت مىکند، و نیازى به گرفتن قضا نیست.
۶ ـ در روز ماه مبارک رمضان نباید قصد بجا آوردن کارهائى که روزه را باطل مىکند بنماید، و اگر قصد کرد روزهاش باطل مىشود، هر چند که آن عمل را انجام نداده باشد، ولى بر او واجب است تا غروب کارى که روزه را باطل مىکند انجام ندهد.
