استاد شیخ حسین انصاریان مفسر، مترجم و پژوهشگر علوم و معارف قرآن کریم در تازه‌ترین جلسه اخلاق خود در حسینیه همدانی‌ها به موضوع «دنیا، جایی برای بهترین بنده‌شدن» اشاره کرد که مشروح آن در ادامه می‌آید:

دنیا، بهترین اقامتگاه انسان

بهترین محل برای انسان دنیاست، چون اقامت انسان در رحم به فرموده قرآن بین ۶ تا ۹ ماه است و به مادران می‌گوید: «وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرً»(سوره احقاف، آیه ۱۵)، بارداری و شیردادن‌ شما سی‌ماه است؛ اگر بچه نه‌ماه در رحم بود، ۲۱ ماه باید شیر بدهید. انسان در دنیای رحم در حال آفریده‌شدن است و فقط برای جسمش از معدن احسان و کرامت پروردگار فیض می‌گیرد

شهید مطهری در این باره می‏گویند: “اگر کسی دارای صفت تسلیم باشد و به عللی حقیقت اسلام بر او مکتوم مانده باشد و او در این باره بی تقصیر باشد، هرگز خداوند او را معذّب نمی‏سازد، او اهل نجات از دوزخ است” (۹) نیز گفته است:

“به نظر من اگر افرادی یافت شوند که نیکی به انسان‏های دیگر و حتی نیکی به یک جاندار اعم از انسان یا حیوان را بدون هیچ چشم انتظاری انجام دهند و حتی در عمق وجدان خود از آن جهت خدمت نکنند که چهره خود را در آیینه وجود محرومین می‏بینند، یعنی ترس از این که روزی چنین سرنوشتی داشته باشند، عامل محرک آن‏ها نباشد، بلکه طوری انگیزه احسان و خدمت در آن‏ها قوی باشد که اگر بدانند هیچ گونه سودی عاید آن‏ها نمی‏شود، حتی یک نفر هم از کار آن‏ها آگاه نمی‏گردد و احدی به آن‏ها یک “بارک اللَّه” هم نخواهد گفت، باز هم آن کار خیر را انجام می‏دهند و تحت تأثیر عادت و امثال آن هم نباشد، باید گفت:

آیا بهشت و جهنمى که قرآن کریم مطرح مى کند، اکنون موجود است یا به تدریج با اعمال انسان آفریده مى شود؟ اگر آفریده شده، مکان آن دو کجاست؟

قرآن کریم دو نوع بهشت و جهنّم را مطرح مى کند :

• یکى بهشت و جهنّم برزخى، که در آیه هاى ۲۶ و ۲۷ سوره یس; ۱۶۹ سوره آل عمران; ۴۶ سوره مۆمن و ۲۵ سوره نوح، مطرح شده است. این نوع بهشت و جهنّم هم اکنون موجود است، ولى موقتى مى باشد و با برپایى قیامت پایان مى یابد.[۱]

• دیگرى بهشت و جهنّم در قیامت است که در آیه هاى فراوانى مطرح شده است.

قرآن کریم در آیات فراوانی، با عباراتی چون «إِنْ کُنْتُمْ تَعْقِلُون»‏، «لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُون»، «لَعَلَّکُمْ تَتَفَکَّرُون»، «لا یَفْقَهُون‏» و «لا یَشْعُرُون»‏، بر به‌کارگیری عقل، فکر و فهم تأکید می‌ورزد و از آدمیان می‌خواهد که آگاهانه تصمیم بگیرند و عمل کنند.

از نظر قرآن کریم، پست‌تر از هر حیوان و هر میکروبی، کسی است که فکر دارد، ولی تفّکر ندارد؛ عقل دارد، ولی تعقّل ندارد؛ چشم و گوش بسته است و بدون تفکّر و تعقّل، رفتار می‌کند: « إِنَّ شَرَّ الدَّوَابَّ عِندَ اللّهِ الصُّمُّ الْبُکْمُ الَّذِینَ لاَ یَعْقِلُونَ »[۱] ؛ بدترین جنبندگان نزد خدا، افراد کر و لالی هستند که اندیشه نمی‌کنند.

لازم است به این نکته توجه شود که در مورد مسائل آخرت و وضعیت بهشت و جهنم ، به جز آنچه از طریق وحی و سخنان پیشوایان معصوم دینی به ما رسیده از راه دیگری، نمی توان مطلع گردید.

پاسخ پرسش فوق در متون دینی به صراحت ذکر نشده، لکن با توجه به نکات مطرح شده در آنها می‌توان اظهار داشت که قوانین و احکام خاصی در بهشت وجود ندارد و اگر هم باشد با احکام و دستورات این دنیا تفاوت دارد. زیرا فلسفه احکامی که خداوند متعال جعل و انسانها را به انجام آن تکلیف کرده است رشد و تعالی و تکامل انسان است