یکی از موضوعات بحث‌انگیز و مهم قرآنی مسأله رزق و رزاق می‌باشد. روشن شدن ابعاد این مسأله علاوه بر تصحیح برداشت‌های نادرست و نگرش‌های میانه به فعالیت و تلاش و معشیت انسان جهت داده و فرهنگ کسب رزق قرآنی را در متن زندگانی مردم قرار می‌دهد.

رازقیت خداوند به این معناست که او موجودات را طوری آفریده که احتیاج به رزق و روزی دارند و طوری خلق شده اند که باید ازموجود دیگری که خداوند آفریده، تغذیه کنند تا بتوانند باقی بمانند. خداوند متعال بین روزی و روزی خوار انطباق کامل برقرار کرده است; همچنان که در بعضی موارد روزی را آماده در کنار روزی خوار قرار می دهد.

با توجه به این که قرآن می فرماید: «نحن قسمنا بینهم معیشتهم »(۱) ; پس اگر فقیری یا ثروتمندی در جامعه باشد، خواست خداوند است; بنابراین، کمک به فقیری که فقرش معلول خواست واراده خداست، چه معنایی دارد؟

دعا جهت فراخی روزی

از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام منقول است : هر کس با ایمان را روزی تنگ شود هفت بار سوره مبارکه مریم را با نیت خالص و توجه به خدا و معنی آن بخواند ان شاء الله تعالی روزی بر وی فراخ شود.

(خواص آیات قرآن کریم ص ۱۰۶)

دعایی خاص جهت برکت مغازه و خانه
این دعا را جهت برکت مغازه یا خانه بخوانید یا با خود دارید و یا بر در دکان و خانه بیاویزید ان شاء الله دولت و جمعیت و روشنایی پدید  آید.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیم‏
اللَّهُمَّ انّى‏ أَسْئَلُکَ یا قَریبَ الْفَتْحُ وَ الْفَرْجُ وَ سَهِّلَ الْفَتْحُ وَ الْفَرْجُ یا فَتّاحَ الْفَتْحُ وَ الْفَرْجُ یا مِفتاحَ الْفَتْحُ وَ الْفَرْجُ یا صادِقَ الْفَتْحُ وَ الْفَرْجُ یا رازِقَ الْفَتْحُ وَ الْفَرْجُ یا مُفَتِّحَ الاَبوابِ
(مجمع الدعوات ص ۱۵۵ حاشیه)

دعا برای وسعت رزق و روزی
در عده الداعی از امام جعفر صادق علیه السلام روایت شده که فرمودند برای طلب رزق زیاد بگویید

هر کس با  ایمان این آیات را در روز پنج شنبه اول ماه با نیت خالص و توجه به خدا و معنی آن بنویسد و آن را شخص کاسب یا تاجر در منزل خود یا دکان خود نگاه دارد رزق او و کاسبی او بسیار شود و برکت در اموال و کاسبی او به ظهور رسد.

کلمه «رزق» که معادل فارسی آن «روزی» است؛ یعنی هر چیزى که موجودى دیگر را در بقاى حیات و زندگی ‌اش کمک نماید، و در صورتى که آن رزق، ضمیمه آن موجود و یا به هر صورتى ملحق به آن شود، حیاتش ادامه مى ‏‌یابد. [طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏۱۸، ص ۳۷۶]
با توجه به این معنای محدود، رزق تنها شامل مواد غذایى می ‌شود که چنین معنایی از رزق نیز در قرآن مورد استفاده قرار گرفته است: «وَ عَلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَ کِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ» [بقره، ۲۳۳]  در این آیه لباس از مصادیق رزق شمرده نشده است.
آنچه از موارد استعمال رزق  به دست می ‌آید؛ این است که در معناى این کلمه نوعى بخشش و عطا هم خوابیده است. این معناى اصلى و لغوى کلمه بود، ولى بعدها در معناى آن توسعه دادند و هر غذایى را که به آدمى می ‌رسد، چه دهنده‌‏ اش معلوم باشد و چه نباشد رزق خواندند، گویا رزق بخششى است که به اندازه تلاش و کوشش انسان به او می‌ رسد، هر چند که عطا کننده آن معلوم نباشد. سپس توسعه دیگرى در معناى آن داده و آن ‌را شامل هر سودى که به انسان برسد نموده‌‏اند، هر چند که غذا نباشد، و به این اعتبار، همه مزایاى زندگى اعم از مال، مقام، فامیل، یاوران، زیبایی، علم و… را رزق خواندند. [المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏۳، ص ۱۲]
در قرآن کریم هم به این اعتبار آیاتى وارد شده است؛ مانند: «و مگر از ایشان مزد می ‌خواهى مزد پروردگارت بهتر است و او بهترین رازقین است.» [مؤمنون، ۷۲]
خدا هم روزی رسان است هم روزی نرسان !
خدا هم روزی رسان است هم روزی نرسان. هم زیادی روزی از اوست هم کمی روزی. لذا اگر کسی پنداشته که خدا به همه روزی زیاد می‌ دهد، اشتباه از خود اوست که چنین اعتقاد نادرستی پیدا کرده است؛ خدای متعال هیچ گاه در قرآنش نگفته که ما به همه روزی زیاد می ‌دهیم؛ بلکه بر عکس فرموده است: «اللَّهُ یبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یشاءُ وَ یقْدِرُ وَ فَرِحُوا بِالْحَیاهِ الدُّنْیا وَ مَا الْحَیاهُ الدُّنْیا فِی الْآخِرَهِ إِلاَّ مَتاعٌ: خدا روزی را برای هر کس بخواهد وسیع، و برای هر کس بخواهد تنگ قرار می ‌دهد؛ ولی آن ‌ها (کافران) به زندگی دنیا، خوشحال شدند؛ در حالی که زندگی دنیا در برابر آخرت، متاع ناچیزی است.»

حقیقت عبادت این است که انسان خود را بنده و مملوک خدا بداند، برای خود در مقابل خدا مالکیت و اراده مستقلی قایل نباشد، بلکه خود و دارایی خود را از آنِ خدا بداند؛ به طور کامل تسلیم اراده او باشد و به عبد بودن خود در مقابل پروردگار اعتراف کند

عبادت، اظهار عبودیّت در پیشگاه ربوبی است خواه با توجه قلبی، خواه با اظهار زبانی یا نشان دادن با اعضا و جوارح. بنابراین جوهره دعا، عبادت است. شخصی که دستش را پیش خداوند منّان دراز می کند، چه در ظاهر دست خود را بلند کند و یا در دل به خدا توجه پیدا کند و درِ خانه خدا گدایی نماید، عبادت کرده است؛ چرا که این اعمال، همانا اعتراف عملی به عبودیّت خود، و ربوبیّت الهی است. دعا گرچه در ظاهر درخواست رفع نیازهای مادّی و معنوی است، ولی در واقع، اعتراف به بندگی، فقر و عجز انسان است. به همین دلیل است که در روایتی از نبی مکرّم اسلام (صلی الله علیه و آله) آمده است: “الدّعاء مخّ العباده”.(١) دعای خالصانه از این جهت که نهایت اظهار تذلّل و شکستگی و فقر و ضعف و بیچارگی در برابر خداوند غنیّ و قوی و قادر مطلق است به منزله مغز تمام عبادات است.(۲)