استفتائات زیر درباره روزه داری کودکان و نوجوانان از پایگاه اطلاع رسانی آیت الله صافی انتخاب شده است…

س: سن بلوغ زن ۹ نه سال در رساله ذکر شده است و تکلیف بر او واجب است در حالیکه دختر این قدر کوچک است که اگر روزه بگیرد مریض می شود بلکه نمی تواند روزه بگیرد و علامت بلوغ دیگر هم ندارد، تکلیف ایشان چیست؟
ج: سن تکلیف دختران نه سال کامل قمری است و در عین حال قدرت شرط تکلیف است، آنچه قدرت انجامش را دارد باید انجام دهد و آنچه قدرتش را ندارد تکلیف ساقط است، مثلاً اگر قدرت گرفتن روزه ندارد نباید روزه بگیرد و هر وقت قدرت یافت قضا آن را بجا آورد ولی نماز و حجاب و امثال اینها را که قدرت دارد باید انجام دهد.

س: برای دختر بچه ها درسن ۹ سالگی روزه گرفتن مشقت دارد آیا می‌توانند بخاطر ضعف و ناتوانی روزه نگیرند؟ آیا تکلیف آنان چیست؟
ج: در فرض سؤال اگر مشقت به عسر و حرج یا خوف عرفی مرض باشد می‌توانند افطارنمایند و بعد از زوال عذر قضاء‌آن را بجا آورند.

س: در شرع مقدّس اسلام که دختر در ۹ سالگی بالغ می شود اگر روزه گرفتن برایش مشکل داشته باشد و افطار کند بعد، قضا لازم است یا خیر؟
ج: در فرض سؤال چنانچه قدرت و توانائی روزه گرفتن نداشته باشد یعنی در اثر گرفتن روزه ضعف غیر قابل تحمّل برای او پیش بیاید یا مریض شود و این حالت تا ماه رمضان سال بعد ادامه داشته باشد قضاء ندارد و فقط برای هر روز یک مدّ طعام (گندم یا جو) باید به فقیر غیر سیّد بعنوان کفّاره بدهد و دادن پول کافی نیست.

«بلوغ» به معناى رسیدن به سنّ خاصّى است که انسان در آن سن، آمادگى انجام کار مورد نظر را دارد. البتّه «بلوغ» در همه مسایل یکسان نیست; زیرا آمادگى براى هر کارى در سنّ و سال خاصّى حاصل مى شود.

بنابراین، سنّ بلوغ در مسائل شرعى، با سنّ بلوغ در مسائل اجتماعى، سیاسى یکسان نیست، همانگونه که بلوغ جنسى با بلوغ اقتصادى (رسیدن به سنى که توانایى انجام امور اقتصادى و مالى را بطور مستقل داشته باشد) تفاوت دارد.

نتیجه این که هر چیزى «بلوغ» خاصّ خود را دارد، و ما نمى توانیم براى همه چیز فقط یک سنّ بلوغ تعیین کنیم.

مسأله ۱ـ یکى از نشانه هاى بلوغ در دختران کامل شدن ۹ سال قمرى و وارد شدن در سن ۱۰ سالگى است. هر سال شمسى ۱۱ روز بیشتر از سال قمرى است. بنابراین با محاسبه این تفاوت و در نظر گرفتن سال کبیسه، زمان بلوغ در دختران به سال شمسى حدوداً ۸ سال و ۸ ماه و ۲۳ روز مى باشد.

آن چه در پی می آید، نظرات فقهی برخی از مراجع تقلید درباره حکم استفاده از قطره هایی است که مصرف دارویی یا تقویتی دارد و نیز حکم مسواک زدن در حالت روزه داری.

در تهیه این گزارش سعی شده نظرات مراجع تقلیدی که احکام فقهی آن ها در این زمینه قابل دسترسی است، آورده شود.

*************************

آیت ا… العظمی سیستانی
دارو در چشم و گوش ریختن، روزه را باطل نمی کند، اگر چه مزه آن به گلو برسد. و اگر در بینی بریزد اگر به حلق نیز نرسد روزه را باطل نمی کند.

آیا ریختن قطره در چشم با توجه به اینکه مقداری از آن از راه مجرای اشکی وارد دهان می شود روزه را باطل می کند؟ استفاده از اسپری ریه برای آسم چطور؟
در هر دو مورد روزه صحیح است، مگر اینکه در اسپری علم پیدا کند که آن ماده که اسپری مذکور مشتمل بر آن است، وارد دستگاه هاضمه می شود.

مسواک زدن بعد از اذان صبح با خمیر دندان های موجود چه حکمی دارد؟
مانعی ندارد ولی رطوبت آن را نبلعد.

دفتر استفتائات مقام معظم رهبری به سؤالاتی در خصوص روزه داری برای مشاغل سخت، دختران روزه اولی و غیره پاسخ داد.

روزه داری دختران در سن ۹ سالگی
حجت‌الاسلام و المسلمین رضایی، عضو دفتر استفتائات مقام معظم رهبری در خصوص حکم روزه گرفتن دخترانی که به سن تکلیف رسیده اند، اظهار کرد: دختر خانم‌های روزه اولی به دو گروه تقسیم می‌شوند که یک گروه از لحاظ جسمی توانایی گرفتن روزه را دارا بوده و رشد خوب و کاملی داشته اند.

وی افزود: خانواده‌ها می‌توانند با بیدار نگه داشتن این دخترها تا سحر هم از لحاظ تامین آب مورد نیاز بدن و هم تغذیه تا زمان اذان به آنها کمک کنند.

رضایی عنوان کرد: گروه دوم دخترهایی هستند که درحالی که به سن تکلیف رسیده‌اند اما رشد و توانشان در حد کودکان ۵ ساله بوده و تحمل گرسنگی را نخواهند داشت، لذا روزه گرفتن بر آنها هنوز واجب نشده است همان طور که بر افراد مسن کم توان نیز واجب نیست.

قرار است یک ماه مهمان باشیم مهمان میزبانی کریم، این مهمانی تشریفات خاصی نمی خواهد لازم نیست به دنبال لباس آنچنانی یا تجملات باشیم  پوشیدن لباس ورع و تقوا کافی است. ماه رمضان خصوصیات بسیاری دارد ماه عبادت و صیانت و روزه است بدین جهت بهترین زمان برای خودسازی و تکامل نفس می باشد، چون بسیاری از بزرگان روزه را راهی در جهت کنترل تمایلات نفسانی دانسته اند.

چنانچه در برخی روایات نیز روزه تنها خودداری از خوردن و آشامیدن نیست بلکه در ماه رمضان تمام اعضا و جوارح باید روزه باشند خاصه چشم انسان چون چشم آنچه را که می بیند سالیان سال در ذهن و دل نگه می دارد؛ چنانچه امیرمومنان علی(علیه السلام) می فرمایند: «القلب مصحف البصر»؛ (۱) قلب بایگانی چشم است؛ یعنی هر چیزی را که چشم انسان نظاره کند، در قلب و روان او جای گرفته، فکر و ذهن را مشغول می سازد.
و سرانجام نگاه و قلب آلوده تباهی و گناه شهوت و خود ارضایی است. پس این مهمانی و این ماه بهترین فرصت برای تمرین و کنترل چشم است.

روایات روزه چشم!
امام صادق(علیه السلام) فرمود: آنگاه که روزه می گیری باید چشم و گوش و مو و پوست تو هم روزه دار باشند. (۲)
چندشرط مهم در اینجا نقل شده است. وقتی روزه می گیرید، گوش شما هم باید روزه بگیرد. اگر کسی روزه گرفت و حرام گوش کرد، فایده هم ندارد. چشم شما هم باید روزه بگیرد و نگاه آلوده به ناموس دیگری نداشته باشی. موی تو هم باید روزه بگیرد. یعنی مو را باید از نامحرم پوشاند. حجاب باید رعایت بشود و فرمود: پوست شما هم باید روزه باشد. روزهایی که روزه هستی، نباید مثل سایر ایام باشد و باید روی شما تاثیر بگذارد.