خداوند در سوره زمر آیه ۵۳، می‌‌فرماید:«قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَهِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ ؛ بگو: اى بندگان من که بر خود اسراف و ستم کرده ‏اید! از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را مى‏آمرزد، زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است‏».

آیه فوق راه بازگشت را توأم با امیدواری به روی همه گناه کاران می‌گشاید، و با لحنی آکنده از نهایت لطف و محبت، آغوش رحمتش را به روی همگان باز کرده، و فرمان عفو آنها را صادر نموده است. از امیدبخش ترین آیات قرآن نسبت به گناه کاران، آیه فوق است که طبق روایتی از حضرت علی ـ علیه السّلام ـ نقل شده: «در تمام قرآن، آیه‌ای وسیع تر از این آیه نیست…».[۱]

اگر یک شخصی بارها و بارها بابت انجام عملی توبه کرده باشه اما باز هم اون عمل رو تکرار کنه، امید بخشش داره؟ اصلا باید چیکار کنه که دیگه اونو انجام نده؟

توبه از درهای بزرگ لطف و رحمت الهی و موهبتی آسمانی است . انسان مومنی که مرتکب گناه شده واجب است که فورا توبه کند و روح تیره شده خود را با آب توبه واستغفار صیقلی دهد . توبه بعد از هر گناه، واجب شرعی است و اگر گناه، هزاران بار هم تکرار شود باز نه تنها توبه امر مطلوبی است بلکه واجبی شرعی و عقلی است . ممکن است انسان گنهکار از توبه کردن مکرر خسته و ملول گردد اما خداوند هرگز ازقبول توبه بنده و آمرزش او خسته نمی گردد. پس بنا براین هیچ موقع از درگاه خداوند نا امید نشوید.

انسانى که گاهى دچار گناه خطا مى‏ گردد و بعد پشیمان مى‏ گردد و خود را ملامت و سرزنش مى ‏کند، به مرحله ‏اى رسیده که داراى نفس لوّامه و سرزنشگر شده است و یک پله از مرحله نفس اماره یعنى نفسى که به زشتى و بدى امر مى‏ کند و از انجام آن ملول نمى‏ گردد و بیمى ندارد، بالاتر آمده و یک قدم به هدف نزدیک شده است. باید خدا را شاکر بود و از او خواست که توفیق رسیدن به مراحل بالاتر و هر چه بیشتر نزدیکتر شدن به خود را به ما عنایت کند.

در زمینه تکرار گناه و توبه باید هشیارانه توجه کرد که میان روش هدایتی خداوند و وسوسه های شیطان تفاوت اساسی وجود دارد؛ «قبل از انجام گناه» خداوند آدمی را از نزدیک شدن به حریم گناه به شدت هشدار می دهد. اما شیطان گناه را در نظر انسان کوچک می کند و آن را قابل جبران جلوه می دهد.

شخصی که توبه می کند باید جسم او سختی طاعت را بچشد همانگونه که این جسم شیرینی معصیت را چشیده بود.

پیامبر اکرم (ص) : هرکس توبه کند اما دوستان بد خود را تغییر ندهد توبه نکرده است.

امام علی (ع) : شخصی که توبه میکند باید جسم او سختی طاعت را بچشد همانگونه که این جسم شیرینی معصیت را چشیده بود.

امام صادق (ع) : از شرایط توبه این است که واجباتی را که ترک نموده ای قضایش را بجا آوری.

امام علی (ع) : با گفتن ذکر (( استغفر و الله ربی و اتوب الیه )) و طلب آمرزش باطن خود را خوشبو و معطر سازید تا بوهای بد گناهان شما را رسوا و مفتضح نسازد.

جابر گوید : شنیدم حضرت باقر (ع) میفرمود : توبه کننده از گناه همانند کسی است که گناه ندارد و آنکه در گناه بماند با اینکه آمرزش خواهد چون مسخرچی است. ( یعنی اینکه کسی در گناهش مانده و گناه میکند با اینکه توبه و آمرزش میخواهد باز هم به گناه خود ادامه می دهد ).

امام صادق (ع) فرمودند : هرکس گناهی کند هفت ساعت از روز درباره آن ( گناه ) به او مهلت دهند ( تا توبه کند ) پس اگر سه بار گفت : (( استغفر الله الذی لا اله الا هو الحی القیوم )) آن گناه بر او نوشته نشود.

امام صادق (ع) : رسولخدا (ص) فرموده است  :  هر که یکسال پیش از مرگش توبه کند خداوند توبه اش را می پذیرد سپس فرمود : یکسال هم زیاد است هرکه یکماه پیش از مرگش توبه کند خدا توبه اش را بپذیرد سپس فرمود یکماه زیاد است هرکه یک هفته پیش از مرگش توبه کند خدا توبه اش را بپذیرد سپس فرمود : یک هفته زیاد است هر که یک روز پیش از مرگش توبه کند خدا توبه اش را بپذیرد سپس فرمود : یک روز زیاد است هرکه پیش از دیدار مرگ ( ملک الموت ) توبه کند خدا توبه اش را بپذیرد.

 آثار و برکات توبه
توبه هرگاه حقیقی و واقعی باشد، و از اعماق جان برخیزد و جامع شرایط باشد، به یقین مقبول درگاه خدا می شود، و آثار و برکاتش نمایان می گردد.

شخص توبه کار پیوسته در فکر جبران گذشته است، و از آنچه از نافرمانی ها و عصیان از او سر زده نادم و پشیمان است.

توبه کاران واقعی، خود را از مجالس گناه دور می دارند واز عواملی که گناه را وسوسه و تداعی می کند، بر حذر می باشند .

توبه کاران خود را در پیشگاه خدا شرمنده می بینند، و همواره درصدد کسب رضای اوهستند.

با این علائمی که گفته شد توبه کنندگان حقیقی را از تظاهرکنندگان به توبه بخوبی می توان شناخت.

بعضی از مفسران در تفسیر آیه شریفه «یا ایها الذین آمنوا توبوا الی الله توبه نصوحا؛ ای کسانی که ایمان آورده اید به سوی خدا توبه کنید، توبه خالص» (سوره تحریم، آیه ۸) در توضیح معنی «نصوح» چنین گفته اند: مراد از توبه نصوح، توبه ای است که مردم را نصیحت می کند که مانند آن را به جا بیاورند، چرا که آثار آن در توبه کار ظاهر شده، یا شخص توبه کار را نصیحت می کند که گناهان را ریشه کن کند، و هرگز به سوی آن باز نگردد. و بعضی آن را به توبه خالص تفسیر کرده، در حالی که بعضی دیگر نصوح را از ماده نصاحت به معنی دو زندگی گرفته اند، چرا که رشته های دین و ایمان را که گناه پاره[۲۴۴] کرده بود، بار دیگر به هم می دوزد یا توبه کار را که از اولیاء الله جدا ساخته بود، به جمع آنها باز می گرداند. (۴۳)

برکات و منافع توبه بسیار فراوان است که در آیات و روایات بطور گسترده به آنها اشاره شده است.

از جمله امور زیر است:
۱- گناهان را محو و نابود می کند همان گونه که در ذیل آیه یا ایها الذین آمنوا توبوا الی الله توبه نصوحا آمده است: «عسی ربکم ان یکفر عنکم سیئاتکم؛ امید است (با این کار) پروردگارتان گناهانتان را بپوشاند. » (سوره تحریم، آیه ۸)

طبق آیه ۵۳ سوره زمر، همه گناهان بخشیده می‌شود، امّا طبق آیه ۴۸ سوره نساء جز شرک همه گناهان بخشیده می‌شوند؛ این دو کلام چگونه قابل جمع است؟

خداوند در سوره زمر آیه ۵۳، می‌‌فرماید:«قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَهِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ ؛ بگو: اى بندگان من که بر خود اسراف و ستم کرده ‏اید! از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را مى‏آمرزد، زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است‏».