مسأله : اگر به جهت ندانستن مسأله، کارى انجام دهد که روزه را باطل مى کند، چنانچه مى توانسته مسأله را یاد بگیرد ( یعنى مقصّر در ندانستن بوده )، کفّاره بر او واجب مى شود و اگر نمى توانسته مسأله را یاد بگیرد ( یعنى قاصر در ندانستن مسأله بوده ) کفّاره بر او واجب نیست. و بنابر احتیاط واجب حکم انسانى که غافل باشد نیز چنین است.
مسأله : اگر در روزه ماه رمضان عمداً قى کند و یا در آب ارتماس نماید و یا با مایع حُقنه کند یا در شب، جنب شود و همان گونه که در « مسأله ۱۷۶۹ » گفته شد، بیدار شود و دوباره بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود، فقط باید قضاى آن روز را بجا آورد، امّا اگر کار دیگرى که روزه را باطل مى کند عمداً انجام دهد، در صورتى که مى دانسته آن کار روزه را باطل مى کند، قضا و کفّاره بر او واجب مى شود، امّا کفّاره در بعضى از موارد مانند دروغ بستن به خدا و پیامبر و یا اهل بیت او(علیهم السلام) از باب احتیاط واجب است.