تیمّم به معنی قصد کردن است، ولی در اصطلاح شرع، قصد کردن به خاک پاک را می گویند که بجای وضو و یا غسل و در نبودن آب می باشد.

در سه مورد به جای وضو و غسل باید تیمّم نمود

اوّل – تهیه آب به قدر وضو یا غسل ممکن نباشد

* هرگاه انسان آب نداشته باشد، باید خود یا دیگری به قدری جستجو کند که از پیدا کردن آب مأیوس شود ولی اگر در بیابان است و زمین هموار و بی‏مانع است در هر یک از چهار طرف دویست قدم و اگر زمین ناهموار است در هر طرف صد قدم کفایت می‏کند ولی اگر اطمینان دارد در محلّی دورتر از مقداری که باید جستجو کند آب هست باید برای تهیّه آب برود و در هر طرفی که اطمینان دارد آب نیست، جستجو در آن طرف لازم نیست.

* تیمم به خاک و ریگ و کلوخ و سنگ صحیح است ولی احتیاط مستحب آن است که اگر خاک ممکن باشد به چیز دیگر تیمم نکند و اگر خاک نباشد، با ریگ و اگر ریگ نباشد، با کلوخ و چنان چه کلوخ هم نباشد، با سنگ تیمم نماید.

* تیمم برسنگ گچ و سنگ آهک صحیح است و با بودن چیزی که تیمم بر آن صحیح است. احوط آن است که به گچ و آهک پخته تیمم نکند.

*  اگر خاک و ریگ و کلوخ و سنگ پیدا نشود، باید به گرد و غباری که در فرش و لباس و مانند اینها نشسته اگر ظاهر است تیمم کند و اگر گرد و غبار آنها ظاهر نیست، ولی وقتی دست به آن می‎زنند گرد برمی‎خیزد، احتیاط جمع بین تیمم به آن و تیمم به گل است و چنان چه اصلا گرد پیدا نشود، باید به گل تیمم کند و اگر گل هم پیدا نشود، احتیاط آن است که نماز را بدون تیمم بخواند ولی واجب است بعداً قضای آن را به جا آورد.

انسان میل ذاتی به زیبایی دارد و همین مسأله گاهی باعث می‌شود تا برای رسیدن به کمال ظاهری دست به هر کاری بزند و راه‌های عجیبی را برای آراستن خود پیدا کند. زمانی برای تزئین ناخن از لاک‌های رنگی استفاده می‌شد، بعد ناخن‌های مصنوعی به بازار آمد، مدتی نگین‌های ناخن مُد شد و امروز هم مشتریان کاشت ناخن پای ثابت آرایشگاه‌های زنانه هستند.

تیمم بدل از غسل و بدل از وضو، با هم فرقى ندارند، ولى احتیاط مستحب است در تیمم بدل از غسل، بلکه در هر تیممى، بعد از مسح پیشانى، یک بار دیگر کف دستها را به زمین بزند و پشت دستها را، با کف دست دیگر مسح کند.

‏‏عقیدۀ مسلمان به اصول دین باید از روی دلیل باشد، ولی در احکام‏‎ ‎‏غیر ضروری دین باید یا مجتهد باشد که بتواند احکام را از روی دلیل به دست آورد،‏‎ ‎‏یا از مجتهد تقلید کند یعنی به دستور او رفتار نماید، یا از راه احتیاط طوری به وظیفۀ‏‎ ‎‏خود عمل نماید که یقین کند تکلیف خود را انجام داده است، مثلاً اگر عده ای از‏‎ ‎‏مجتهدین عملی را حرام می دانند و عده دیگر می گویند حرام نیست آن عمل را انجام‏‎ ‎‏ندهد، و اگر عملی را بعضی واجب و بعضی مستحب می دانند آن را به جا آورد، پس‏‎ ‎‏کسانی که مجتهد نیستند و نمی توانند به احتیاط عمل کنند واجب است از مجتهد‏‎ ‎‏تقلید نمایند.‏..

۱- احکام تقلید :
تقلید به معنای پیروی از فقیه و مجتهد جامع الشرایط است. بر هر مسلمانی واجب است زمانی که به سن تکلیف رسید برای خود مرجع تقلیدی انتخاب و از احکام دین طبق دستور او پیروی کند، سن بلوغ برای پسران ۱۵ سال قمری و برای دختران ۹ سال قمری است.

شرایط مرجع تقلید :
۱- عادل باشد ۲- بالغ باشد ۳- زنده باشد ۴- مرد باشد ۵- شیعه ۱۲ امامی باشد ۶- بنا بر احتیاط واجب اعلم بوده و حریص به مال دنیا نباشد.

تیمم بدل از غسل و بدل از وضو، با هم فرقى ندارند، ولى احتیاط مستحب است در تیمم بدل از غسل، بلکه در هر تیممى، بعد از مسح پیشانى، یک بار دیگر کف دستها را به زمین بزند و پشت دستها را، با کف دست دیگر مسح کند.

در این مقاله به بررسی اجمالی مسئله تیمم می پردازیم:

در هفت مورد، به جاى وضو و غسل باید تیمم کرد:
۱ – پیدا نکردن آب ۲ – مشقت بیش از حد ۳ – ترس از ضرر ۴ – نیاز به آب براى حفظ جان ۵ – نیاز به آب براى تطهیر ۶ – نداشتن آب مباح ۷ – نداشتن وقت براى وضو یا غسل