برای شش چیز وضو گرفتن واجب است: ۱. برای نمازهای واجب غیر از نماز میت. ۲. برای سجده و تشهد فراموش شده. ۳. برای طواف واجب خانه‌ی کعبه. ۴. اگر نذر یا عهد کرده یا قسم خورده باشد که وضو بگیرد. ۵. اگر نذر کرده باشد که جائی از بدن را به خط قرآن برساند. ۶. برای آب کشیدن قرآنی که نجس شده و…
پرسش: در دین اسلام آمده مستحب است فرد مسلمان قبل از خواب با وضو باشد تا بستر او حکم معبد را داشته باشد، در حالی‌که در رساله‌ی احکام آمده است که خواب وضو را باطل می‌کند. آیا با وضو رفتن به بستر با مبطل وضو بودن خواب تناقض ندارد؟!
پاسخ
اگرچه خواب در ظاهر وضو را باطل می‌کند و دیگر نمی‌توان با آن نماز خواند و …، اما آثار معنوی باطنی آن همچنان ادامه خواهد یافت؛ زیرا خواب از ضروریات طبیعت انسان است و هر آنچه انسان در زمان هوشیاری و قدرت بدان اقدام می‌کند، هنگام ناهشیاری و ناتوانی نیز پاداش آن لحاظ خواهد شد؛ از این‌رو است که در مورد شخص روزه‌دار در ماه رمضان می‌فرماید: «… نَوْمُکُمْ فِیهِ عِبَادَه»؛[۱] خواب روزه‌دار عبادت است، در حالی روزه‌دار هنگام خواب کاری در ارتباط با روزه انجام نمی‌دهد، اما از آن‌جا که شخص روزه‌دار در حال بیداری به عبادت مشغول است و دستورات الهی را اطاعت می‌کند، آن حالت در زمان خواب نیز برایش محاسبه می‌شود.
یا بیماری که نمی‌تواند عباداتی را که در دوران سلامت بدن انجام می‌داد به جا آورد، خداوند پاداش زمان صحت را برای او لحاظ می‌کند: «عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ(ع): عَنِ النَّبِیِّ(ص) فِی حَدِیثٍ قَالَ: إِذَا مَرِضَ الْمُؤْمِنُ، وَکَّلَ اللَّهُ بِهِ مَلَکاً یَکْتُبُ لَهُ فِی سُقْمِهِ مَا کَانَ یَعْمَلُ مِنَ الْخَیْرِ فِی صِحَّتِهِ حَتَّى یَرْفَعَهُ اللَّهُ وَ یَقْبِضَه»؛[۲] امام باقر(ع) می‌فرماید: انسان با ایمان، وقتی به بیماری دچار می‌شود، خداوند فرشته‌ای را بر او می‌گمارد تا هرآنچه را که در حال صحت و سلامتی انجام می‌داد، در حال بیماری نیز برایش محاسبه کند تا هنگامی که از دنیا برود.
یا در روایت دیگر از امام کاظم(ع) آمده است: «إِذَا مَرِضَ الْمُؤْمِنُ أَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ… إِلَى صَاحِبِ الْیَمِینِ أَنِ اکْتُبْ لِعَبْدِی مَا کُنْتَ تَکْتُبُهُ فِی صِحَّتِهِ مِنَ الْحَسَنَاتِ»؛[۳] مؤمن وقتی بیمار می‌شود خداوند به فرشته سمت راستش دستور می‌دهد، همان‌طور که در زمان سلامت برایش حسنات را می‌نوشتی در زمان بیماری او نیز همان خوبی‌ها را برایش محاسبه کن.
بنابر این، چون با وضو بودن ملازم طهارت روحی و معنوی است، انسان مؤمن قبل از خواب این طهارت را همراه دارد و با این طهارت روحی به بستر می‌رود و حتی اگر وضویش در ظاهر، باطل شود اما پاداش با وضو بودن برای او همچنان نگاشته خواهد شد.
[۱]. شیخ صدوق، امالی، ص ۹۳، تهران، کتابچی، چاپ ششم، ۱۳۷۶ش.
[۲]. شیخ حر عاملى، محمد بن حسن، الفصول المهمه فی أصول الأئمه(تکمله الوسائل)، محقق، مصحح، القائینى، محمد بن محمد الحسین، ج ۳، ص ۲۹۲، قم، موسسه معارف اسلامى امام رضا علیه السلام، چاپ اول، ۱۴۱۸ق، ۱۳۷۶ش.
[۳]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ۳، ص ۱۱۴، تهران، دار الکتب الالامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
