استفتائات زیر درباره روزه داری کودکان و نوجوانان از پایگاه اطلاع رسانی آیت الله صافی انتخاب شده است…
س: سن بلوغ زن ۹ نه سال در رساله ذکر شده است و تکلیف بر او واجب است در حالیکه دختر این قدر کوچک است که اگر روزه بگیرد مریض می شود بلکه نمی تواند روزه بگیرد و علامت بلوغ دیگر هم ندارد، تکلیف ایشان چیست؟
ج: سن تکلیف دختران نه سال کامل قمری است و در عین حال قدرت شرط تکلیف است، آنچه قدرت انجامش را دارد باید انجام دهد و آنچه قدرتش را ندارد تکلیف ساقط است، مثلاً اگر قدرت گرفتن روزه ندارد نباید روزه بگیرد و هر وقت قدرت یافت قضا آن را بجا آورد ولی نماز و حجاب و امثال اینها را که قدرت دارد باید انجام دهد.
س: برای دختر بچه ها درسن ۹ سالگی روزه گرفتن مشقت دارد آیا می‌توانند بخاطر ضعف و ناتوانی روزه نگیرند؟ آیا تکلیف آنان چیست؟
ج: در فرض سؤال اگر مشقت به عسر و حرج یا خوف عرفی مرض باشد می‌توانند افطارنمایند و بعد از زوال عذر قضاء‌آن را بجا آورند.
س: در شرع مقدّس اسلام که دختر در ۹ سالگی بالغ می شود اگر روزه گرفتن برایش مشکل داشته باشد و افطار کند بعد، قضا لازم است یا خیر؟
ج: در فرض سؤال چنانچه قدرت و توانائی روزه گرفتن نداشته باشد یعنی در اثر گرفتن روزه ضعف غیر قابل تحمّل برای او پیش بیاید یا مریض شود و این حالت تا ماه رمضان سال بعد ادامه داشته باشد قضاء ندارد و فقط برای هر روز یک مدّ طعام (گندم یا جو) باید به فقیر غیر سیّد بعنوان کفّاره بدهد و دادن پول کافی نیست.
س: دخترى در سن ۹ سالگى از روى نادانى روزه خود را در ماه رمضان افطار مى نماید آیا کفّاره تعلق مى گیرد؟
ج: در فرض سؤال چنانچه ۹ سال قمرى را تمام کرده و توانایى روزه گرفتن را دارد و با اینکه مى داند روزه خوردن براى او حرام شده است، روزه را مى خورد کفّاره دارد هرچند نداند که روزه خوردن علاوه بر حرمت کفّاره هم دارد.
س: اگر به گمان این که بلوغ پسر، پانزده سال شمسی است ماه رمضان را روزه نگرفت و بعداً معلوم شد که قبل از رمضان پانزده سال قمری اش تمام بوده، حکم قضا و کفّارۀ او چیست؟
ج: در مورد سؤال باید روزه هائی که نگرفته قضا کند و امّا نسبت به کفّاره چنانچه جـاهل مـقصّر بـوده یعنی قبل از ماه رمضان و یا در ایّام رمضان احتمال می داده که شاید سال قمری ملاک تکلیف باشد و سؤال نکرده و روزه را خورده کفّاره عمد هم دارد و اگر احتمال نمی داده کفّاره ندارد.
س: خیلی اتّفاق می افتد که جوانهای مکلّف به روزه، در دوران اولین سنّ بلوغ (۱۵ سالگی در پسر و ۹ سالگی در دختر) روزه را یا به خاطر کوتاهی فکر و یا به اجبار والدین، ترک می کنند آیا بر آنها فقط قضا لازم است یا کفّاره هم واجب است؟
ج: در مورد سؤال اگر متمکّن از روزه گرفتن بوده اند و عالم به حکم هم بوده اند و یا جاهل مقصّر بوده اند بنحوی که در جواب قبل گفته شد قضا و کفاره هم دارد و الّا فقط قضا دارد.
س: بنده شش سال است که به سن تکلیف رسیده ام یعنى ۶ ماه رمضان بر من گذشته که مى بایست روزه مى گرفتم، چهار سال اخیر را روزه گرفته ام تماماً، ۲ سال ابتدائى را نمى دانستم که به تکلیف رسیده ام، بعدها فهمیدم که قبل از ۱۵ سالگى مکلّف بوده ام از اینرو بعضى از روزهاى این دو ماه مبارک رمضان را روزه گرفته و بعضى دیگر را که حدوداً از هر دو ماه مبارک ۳۰ روز مى شود روزه نگرفته ام تکلیف بنده در برابر قضاى این روزه ها چیست؟
ج: در فرض سؤال روزه هاى فوت شده را قضا نمائید، و براى هر کدام یک مدّ طعام کفّاره بدهید و اگر التفات بوجوب صوم نداشته اید و غافل از سؤال کردن بوده اید کفّاره عمد واجب نیست.
س: نمى دانم چند ساله بودم شک دارم حدود ۱۴ الى ۱۵ سالگى نماز نخوانده ام عمداً و روزه خوارى هم کرده ام بفرمائید چه حکمى دارد وظیفه من در قبال این اعمال انجام نشده چیست؟
ج: هر مقدار از نماز و روزه خود را که یقین دارید در حال بلوغ ترک کرده اید باید قضا نمائید و براى تأخیر قضاى روزه کفّاره غیر عمد باید بدهید و چنانچه افطار روزه بدون عذر و عمدى بوده باید براى هر روز کفّاره عمد هم بدهید.
دفتر استفتائات مقام معظم رهبری به سؤالاتی در خصوص روزه داری برای مشاغل سخت، دختران روزه اولی و غیره پاسخ داد.
روزه داری دختران در سن ۹ سالگی
حجت‌الاسلام و المسلمین رضایی، عضو دفتر استفتائات مقام معظم رهبری در خصوص حکم روزه گرفتن دخترانی که به سن تکلیف رسیده اند، اظهار کرد: دختر خانم‌های روزه اولی به دو گروه تقسیم می‌شوند که یک گروه از لحاظ جسمی توانایی گرفتن روزه را دارا بوده و رشد خوب و کاملی داشته اند.
وی افزود: خانواده‌ها می‌توانند با بیدار نگه داشتن این دخترها تا سحر هم از لحاظ تامین آب مورد نیاز بدن و هم تغذیه تا زمان اذان به آنها کمک کنند.
رضایی عنوان کرد: گروه دوم دخترهایی هستند که درحالی که به سن تکلیف رسیده‌اند اما رشد و توانشان در حد کودکان ۵ ساله بوده و تحمل گرسنگی را نخواهند داشت، لذا روزه گرفتن بر آنها هنوز واجب نشده است همان طور که بر افراد مسن کم توان نیز واجب نیست.
وی بیان کرد: افرادی که دارای مشاغل سخت غیر قابل ترک هستند مانند کشاورزان که برداشت نکردن محصول درآمد و زحمت یک سال آنها را نابود می‌کند، در صورت بروز حرج و سختی شدید می‌توانند روزه خود را بخورند و دیگر برآنها واجب نیست.
رضایی در رابطه با خوف هلاک گفت: هنگامی که آب بدن به صورت کامل از دست رفته و خوف هلاک بر فرد عارض شود، نوشیدن آب تنها درحد رفع هلاکت جایز بوده و پس از آن می‌تواند به روزه خود ادامه دهد.
