ماموریت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلّم از جانب خداوند ، برای بشارت آمرزش الهی به پیروان قرآن و خدا ترسان بوده است که در قرآن هم ذکر شده است.
خداوند در آیه ۱۱ سوره یس می فرماید که فقط دو گروه انذار نبی مکرم را می پذیرند: ” إِنَّمَا تُنذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّکْرَ وَخَشِیَ الرَّحْمَن بِالْغَیْبِ؛ تو تنها کسى را انذار می کنى که از ((ذکر)) پیروى کند، و از خداوند رحمن در پنهان بترسد” فَبَشِّرْهُ بِمَغْفِرَهٍ وَأَجْرٍ کَرِیمٍ”؛ و کسى که چنین است او را بشارت به مغفرت و پاداش پر ارزش ده .
در اینجا به چند نکته باید توجه داشت:
۱- در این آیه دو وصف براى کسانى که انذار و اندرز پیامبر (صلى الله علیه و آله) در آنها موثر است ذکر شده : پیروى از ذکر، و خشیت از خداوند در پنهان ، البته منظور از بیان این دو وصف همان آمادگى و جنبه بالقوه آن است، یعنى انذار تنها در کسانى موثر واقع می شود که گوش شنوا و قلب آماده دارند، انذار در آنها دو اثر می گذارد: نخست پیروى از ذکر و قرآن ، و دیگر احساس ترس در برابر پروردگار.(تفسیر نمونه،آقای مکارم، ج۱۸، ص۳۲۹)
۲ – منظور از ذکر به عقیده بسیارى از مفسران قرآن مجید است ، زیرا این کلمه به همین صورت کرارا در قرآن در همین معنى به کار رفته است .
و مراد از اتباع ذکر، تصدیق قرآن است و اینکه وقتى آیاتش تلاوت می شود، به سوى شنیدن آن متمایل شوى .
۳ – ((خشیت))، به معنى ترسى است که آمیخته با احساس عظمت باشد، و تعبیر به ((رحمان )) که مظهر رحمت عامه خداوند است در اینجا نکته لطیفى در بر دارد، و آن اینکه: در عین ترس از عظمت خداوند باید امید به رحمت او نیز داشته باشند، تا دو کفه خوف و رجا که عامل حرکت مستمر تکاملى است متوازن گردد.
مراد از «خشى الرّحمن بالغیب»، یا ترس از خدا در درون است یا ترس از خدا در مکان هاى پنهان از چشم مردم و یا ترس از خداوند نسبت به دادگاه قیامت که از امور غیبى است.
به عبارتی هرگاه انسان در برابر شخصیّتى بزرگ قرار گیرد، هیبت و شوکت او باعث می شود که به انسان حالى دست دهد که به آن خشیت گویند و این با حالت خوف و ترسى که ناشى از کیفر و عذاب باشد، متفاوت است.
و این به خاطر آن است که اشاره کند به اینکه خشیت مومنین ترسى است آمیخته با رجاء و این همان حالتى است که : عبد را در مقام عبودیت نگه می دارد ، در نتیجه نه از عذاب معبودش ایمن می شود و نه از رحمت خدا نومید .
۴ – تعبیر ((بالغیب )) در اینجا اشاره به شناخت خداوند از طریق استدلال و برهان است ، چرا که ذات پاک او از حواس انسان پنهان مى باشد، تنها با چشم دل و از لابلاى آثارش مى توان جمال و جلال او را مشاهده کرد.
این احتمال نیز وجود دارد که ((غیب )) در اینجا به معنى پنهان از چشم مردم است ، یعنى مقام ((خشیت )) و ترس او جنبه ریائى و در حضور مردم نداشته باشد، بلکه در نهان نیز داراى خشیت باشد.
۵ – جمله ((فبشره )) در حقیقت تکمیل انذار است ، زیرا پیامبر(صلى الله علیه و آله) در آغاز انذار می کند، و هنگامى که پیروى از فرمان خدا و ترس آمیخته با عظمت نسبت به او پیدا شد و اثراتش در قول و فعل انسان ظاهر گشت بشارت مى دهد.
به چه چیز بشارت می دهد؟
به چیزى که بیشتر از هر موضوع دیگر فکر انسان را به خود مشغول می دارد، و آن لغزشهائى است که احیانا از او سر زده ، به او بشارت میدهد که خداى بزرگ همه آنها را بخشوده است، سپس به اجر کریم و پاداش پر ارزش که هیچ کس جز خداوند ابعاد آن را نمى داند.
به عبارتی اگر کلمه مغفره و نیز اجر کریم را نکره آورد، براى اشاره به اهمیت و عظمت آن دو است، یعنى: او را به آمرزش عظیمى از خدا و اجر کریمى بشارت بده که با هیچ مقیاسى نمی توان آن را اندازه گیرى کرد، و آن عبارت است از بهشت .
اجر کریم چه معنایی دارد؟
«اجر کریم»؛ یعنی پاداش نیکو در آخرت بدون درخواست و طلب، [مراغى، احمد بن مصطفى، تفسیر المراغى، ج ۲۲، ص ۱۹؛ حسینى شیرازى، سید محمد، تبیین القرآن، ص ۴۳۶] همراه با تکریم و گرامیداشت. [ حسینى شیرازى، سید محمد، تبیین القرآن، ص ۴۳۶]
